Nieuwe Economie Index 2023: Nederlandse economie vertraagt in verduurzaming

De NEx van 16,5 procent geeft het gemiddelde weer van de scores op zeven thema’s die MVO Nederland gebruikt om een duurzame economie te duiden. Sinds 2020 – toen de NEx op 12,1 procent stond – neemt de NEx elk jaar toe: van 14,1 procent naar 15,4 procent en nu 16,5 procent. De groei stagneert echter, waardoor het onzeker is of Nederland de 20 procent nog haalt in 2025. Dat punt is volgens MVO Nederland essentieel als ons land wil voldoen aan de SDG’s en het Parijs- en grondstoffenakkoord.

Slechts 4,9 procent van het geld naar duurzaamheid

Verreweg de laagste score in de NEx 2023 is voor het thema nieuwe rijkdom (4,9 procent). Dit thema draait in de basis om ondernemen en investeren vanuit meer dan financiële waardes, denk aan gezondheid, welzijn, tevredenheid en harmonie met de omgeving. De score van 2023 laat zien dat meer dan 95 procent van het geld nog wordt geïnvesteerd in de oude economie, zonder expliciet rekening te houden met de effecten op milieu, mens of samenleving.

“Het extreem lage cijfer voor nieuwe rijkdom maakt duidelijk dat we de geldstromen van pensioenfondsen, verzekeraars en banken nog niet inzetten voor de noodzakelijke transitie naar een duurzame economie. Iedere vertraging in tijd kost uiteindelijk meer geld omdat de kosten van klimaatontwrichting vele malen hoger zijn”, aldus Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland.

Biodiversiteit daalt

Heel verontrustend vindt Van der Heijden de daling op biodiversiteit van 18,3 naar 17,9 procent. Dit laat zien dat de aandacht voor bodem-, water- en luchtkwaliteit – essentieel voor de biodiversiteit – achter- in plaats van vooruit gaat. “Onze natuur staat hevig onder druk. Het bedrijfsleven speelt een essentiële rol in de transitie naar een economie die wél past binnen de grenzen van die natuur. Tot nog toe voelen we die druk wellicht wel, maar handelen we er nog veel te weinig naar. Terwijl het juist de natuur is die zo is verweven met alles wat er nodig is voor een duurzame economie”, aldus Van der Heijden.

“De NEx van 2023 laat zien dat het bedrijfsleven de versnelling die nodig is voor een duurzame economie niet echt inzet. Sterker nog, het lijkt erop alsof de rollende bal langzaam tot stilstand aan het komen is. En dat is ongelofelijk als je ziet hoe de aarde maar blijft opwarmen, de biodiversiteit afneemt en de ongelijkheid toeneemt”, zegt Van der Heijden. “Voor een duurzame economie moet het huidige systeem écht op de schop. Dat betekent: een opdracht voor de overheid om op álle beleidsterreinen voor duurzame standaarden te zorgen en vervuilende activiteiten te beprijzen om die transitie in gang te zetten. De huidige aandacht voor groene energie en CO2-uitstoot is belangrijk, maar alleen daar redden we het niet mee om binnen de grenzen van de natuur en maatschappij te blijven. Het gaat om een integrale aanpak”, zegt Van der Heijden.

Meer informatie over de NEx

De NEx 2023 scoort als volgt op de zeven thema’s: nieuwe rijkdom (4,9%), echte prijzen (19,7%), transparante ketens (13,8%), inclusief ondernemen (33,0%), groene energie (11,7%), biodiversiteit (17,9%) en circulaire economie (14,5%). Hier vind je uitgebreide informatie over de NEx en download je het onderzoeksrapport. Ook vind je daar interviews met zeven inspirerende ondernemers, een podcast en concrete tips en stappenplannen om zelf aan de slag te gaan.