Patty Zuidhoek (Triodos Bank): “Rijkdom gaat niet over euro’s maar over impact”

Waar staat Triodos Bank in jouw ogen voor?

“De essentie is dat we geld in actie zetten. Bijvoorbeeld voor meer biologische landbouw, menselijke zorg, schone energie, en kunst en cultuur. Geld is nooit neutraal, uitstaande leningen hebben altijd impact. Wij geven dit positieve waarde door uitsluitend financieringen te verstrekken aan ondernemers en organisaties die de wereld iedere dag eerlijker, socialer en groener maken. Mensen denken vaak dat Triodos vooral bezig is met groene energie. Wat ze minder goed scherp hebben is dat we actief zijn op vijf transitiethema’s. Naast energie zijn dat voedsel, grondstoffen, sociaal en welzijn.”

Hoe ben jij bij Triodos Bank terecht gekomen?

“Ik heb het altijd interessant gevonden wat je kunt doen met geld. Ik kom uit een ondernemersgezin. Ik zag mijn vader veranderen als hij naar de bank moest. Dan trok hij een pak aan en deed hij een stropdas om. Na mijn middelbare school kwam ik te werken als kassier bij de toenmalige Amro Bank, waarna ik ben doorgegroeid naar een leidinggevende positie op het hoofdkantoor. Na 23 jaar kwam Triodos Bank op mijn pad. Toen ik mij in dat verhaal ging verdiepen, wist ik dat ik daar wilde werken.”

Triodos maakte mij bewust dat je met geld een positieve beweging kunt creëren. Dat je met de keuzes die je iedere dag maakt, invloed uitoefent op hoe de wereld er in de toekomst uit ziet. Ondernemers hebben daar een cruciale rol in. Zij komen met nieuwe ideeën, zijn innovatief, creëren iets. Met de keuzes die Triodos Bank maakt in wat we financieren helpen we dat mogelijk te maken. Mij daarvoor mogen inzetten, maakt dat ik nog iedere dag met veel plezier en energie bij Triodos werk.”

Hoe zie jij jouw rol als zakelijk directeur?

“Uiteindelijk ben ik eindverantwoordelijk voor zo’n 45.000 zakelijke klanten. Dit zijn voor het grootste gedeelte betaal- en spaarklanten. Dit contact loopt vooral via onze directe communicatiekanalen. Het team dat de relaties onderhoudt met de duurzame ondernemers die wij financieren stuur ik rechtstreeks aan.”

Wat is jouw beeld bij de bancaire sector in Nederland?

“In Nederland hebben we maar een beperkt aantal banken. De drie grootste bedienen 85 procent van de zakelijke klanten in Nederland. Het is belangrijk voor de veerkracht van het systeem en voor de maatschappelijke behoefte aan financiering dat er meer diversiteit is in het bankenaanbod. Hier komt Triodos Bank in beeld. Een groot deel van onze financieringen richt zich bewust op zogenaamde transformatieve oplossingen. Dit zijn innovatieve sectoren die andere banken niet kunnen of willen financieren. Denk aan initiatieven voor de ontwikkeling en het gebruik van biobased bouwmaterialen. Wij kunnen een katalysator zijn voor de sectoren die een sleutelrol spelen in transities, in de hoop dat andere banken ons volgen. En dat lukt aardig.”

Welke positie neemt Triodos in?

“Voorheen werden we nog wel eens gezien als die gekkies in Zeist die windmolens financieren. Tegenwoordig nemen mensen ons echt wel serieus als koploper in duurzame financiering. Wat ons anders maakt is dat wij bij financiering niet alleen kijken naar risico en rendement. Bij ons is het een driehoek: we voegen ook impact toe. Wij zoeken naar een evenwicht tussen die drie. Onze relatiemanagers gaan in gesprek met de ondernemer. Welk ideaal streef je na? Wat is het doel? Hoe wordt dat in de keten geborgd? Met welke partijen werk je samen? En tot slot willen we natuurlijk net als iedere bank weten hoe economisch gezond het bedrijf is.”

Ik kan me voorstellen dat dat ook wel eens lastig is? Want hoe bepaal je nu waar de balans ligt?

“Zeker, het vereist een bredere blik, maar dat is waar we inmiddels jarenlange ervaring in hebben. We doen diepgaand onderzoek, waardoor onze klantenportefeuille van hoge kwaliteit is en blijft. Elke klant spreken we persoonlijk. Zo proberen we te begrijpen wat iemand drijft en hoe het bedrijfsmodel eruit ziet. We zijn ook niet bang om vragen te stellen die misschien wat ongemakkelijk zijn. Ik herinner me een zorgorganisatie die voor hun nieuwe pand wegbleef van energieneutraal en biobased omdat dat te duur was. Wij hebben ze toen meegenomen in de totale kosten over twintig of dertig jaar. Toen kon de business case wel uit.”

Triodos Bank is koploper op het thema nieuwe rijkdom. Dat gaat over een economie die niet alleen gericht is op financiële winst, maar op duurzame waarde voor natuur en maatschappij. Hoe laat Triodos dit concreet zien?

“Geld is voor ons geen middel om een doel te bereiken, maar om waarde voor natuur en maatschappij te creëren. Niet voor niets financierden we als eerste bank van Nederland in biologisch-dynamische landbouw. Dat is een vorm van voedselproductie waar binnen de bedrijfsvoering geen reststromen zijn, maar alles circulair op elkaar aansluit. Die beweging zien we nu navolging krijgen. Een ander voorbeeld is dat we als eerste bereid waren de ontwikkeling van megabatterijen te financieren voor de opslag van hernieuwbare elektriciteit. Grote banken waren nog huiverig om hierin te stappen, maar inmiddels. werken we nu in een consortia met andere financials zodat we onze kennis kunnen delen. Die rol pakken we ook op biobased bouwen. Onze biobased hypotheek is een primeur, nadat we ook al als eerste de hypotheekrente koppelden aan het energielabel: hoe duurzamer je woning, hoe lager de rente. Ook hier willen we dus vooral een katalysator zijn.”

Wat is de grootste uitdaging voor Triodos als het gaat om dit duurzame financieren? Hoe gaan jullie daarmee om?

“Je ziet dat ons bedrijfsmodel werkt. De grootste uitdaging is om onze koploperpositie steeds weer opnieuw te laden. We zijn een middelgrote bank dus onze kosten zijn relatief hoog, omdat we wel aan dezelfde wet- en regelgeving willen voldoen als de grootbanken.”

En bij jullie zakelijke klanten?

“Daar speelt vooral hoe ze nu de volgende stap kunnen zetten. Daarin bieden wij ondersteuning, bijvoorbeeld met behulp van onze Impact Prism, een soort NEx-check, waarmee we samen met klanten hun positieve en negatieve impact op mens en planeet analyseren. En vaak helpt het dat wij een netwerk van ondernemers hebben die klanten weer verder kunnen helpen met concrete acties.”

Wat willen jullie nog in de toekomst?

We kijken nu bijvoorbeeld naar manieren om cohousing en steward owned-bedrijven te financieren. Cohousing is dat meerdere gezinnen samenwonen in een pand dat niet officieel gesplitst is. Steward owned-bedrijven zetten niet winstmaximalisatie maar de missie van de onderneming centraal. Beide zijn bij uitstek voorbeelden die aansluiten bij onze missie en belangrijk zijn voor het creëren van meer levenskwaliteit.”

Heb je er vertrouwen in dat we de economie kunnen omturnen naar een economie die draait op meer waardes dan alleen geld?

“De grootste uitdaging is leiderschap. Of eigenlijk het gebrek daaraan. Ik hoor nog te veel van bedrijven dat ze niet in duurzaamheid investeren omdat ze het niet kunnen betalen. Ik word echt kriegel van mensen die overal obstakels zien. Maak keuzes en durf ervoor te gaan. En natuurlijk zit ik bij Triodos dus ik zie hoeveel goeds er gebeurt. Elke dag zie ik mensen om me heen die er gewoon voor gaan. Daar krijg ik energie van. Dus, niet bij de pakken neerzitten maar met zijn allen de schouders eronder. Ik ben erg hoopvol dat we op verschillende transitiethema’s een sociale kantelpunt gaan bereiken.”

Wat is er nodig vanuit de politiek?

“De overheid kan de transitie naar een duurzame economie versnellen. Door waarde te hangen aan impact, door belasting te verschuiven van arbeid naar grondstoffen zodat er een prijs hangt aan vervuiling en circulariteit de wind meekrijgt. Door duurzame bedrijven te subsidiëren in plaats van ze te bestraffen. En natuurlijk door zo snel mogelijk fossiele subsidies af te bouwen. We zijn met ruim 20 organisaties, waaronder MVO Nederland, betrokken bij een burgerinitiatief dat de Tweede Kamer oproept zich actief in te zetten voor een internationaal verdrag dat definitief een einde maakt aan het tijdperk van olie, gas en kolen. Ruim 42.500 Nederlanders ondertekenden het initiatief. Als het initiatief ontvankelijk wordt verklaard, is de Tweede Kamer verplicht om het voorstel te bespreken.”

Het geld dat naar fossiel gaat kan natuurlijk ook naar niet-fossiel.

“Precies dat. Fossiele subsidies zetten een rem op duurzame ondernemers. Op hun plannen, op innovatie. Geld dat de ene kant op gaat kan niet de andere kant op. Dat zorgt voor een ongelijk speelveld in het systeem. Het is aan de politiek om dat op te lossen. Op sommige fronten heb ik er vertrouwen in dat het kabinet dat oplost, op andere vlakken wat minder. Maar van links tot rechts snappen partijen langzamerhand dat er dingen anders moeten.”

Hoe helpt het partnerschap met MVO Nederland?

“Dat zit vooral in het netwerk bouwen en bedrijven verder helpen. We zitten bijvoorbeeld al vanaf het begin in Boeren Natuurlijk, het collectief van MVO Nederland dat vraag en aanbod in duurzame landbouw bij elkaar brengt. Niet voor niets delen we binnen het netwerk regelmatig onze kennis en ervaring. Door de boel open te gooien, samen uitdagingen te delen maak je duurzaam ondernemen schaalbaar. Het zijn misschien clichés, maar uiteindelijk willen we met zijn allen meer levenskwaliteit.”

Welke tip zou je andere bedrijven geven?

“Begin! Er wordt zo veel gesproken over duurzaam ondernemen. En mensen weten ook wel wat ze moeten doen. Maar ik zie het elke dag om me heen: ze hikken zo tegen die eerste stap aan. Alsof het iets extra’s is, maar je kunt het integreren in je bestaande activiteiten. Als je niet weet waar je moet beginnen, doe dan de NEx-check voor suggesties. Download een stappenplan. Doe iets!”