Marloes Venema (Fabienne Chapot): “Het besef is er wel dat we het samen moeten oplossen”

(Tussen het tijdstip van het interview en de plaatsing is de functie van Marloes bij Fabiene Chapot vervallen vanwege een herstructurering van twee teams. Het bedrijf vangt de werkzaamheden goed op in de teams, red.)

Dag Marloes, laten we beginnen bij het begin. Vertel eens wie we tegenover ons hebben.

“Ik wilde van jongs af aan al in de wereld van mode en kleding studeren én werken. Op de middelbare school had ik al boekjes van mode-opleidingen. Uiteindelijk koos ik voor technisch commerciële confectiekunde. Een hele mond vol, maar het was perfect omdat ik er alle facetten leerde. Van stikken tot collecties maken en van pneumatiek tot economie en psychologie. De studie vormde een brede basis voor mijn werkende leven, dat ik voor het grootste deel heb doorgebracht bij Tommy Hilfiger. Hier leerde ik over productontwikkeling, sourcing van textiel en collecties samenstellen. Min of meer bij toeval werd ik benaderd om kennis te maken bij Fabienne Chapot.”

Je was meteen enthousiast?

“Ik moet eerlijk zeggen: ik kende het bedrijf eigenlijk niet. Fabienne Chapot, oprichtster en naamgeefster van het merk, wilde van start- naar scale-up. Ze zocht vooral mensen van grotere bedrijven om deze groei mogelijk te maken. Ik zat destijds ook in een fase dat ik mezelf steeds vaker afvroeg waarom ik eigenlijk in een van de vervuilendste sectoren ter wereld wilde werken. Fabienne Chapot voelde zodoende als een kans die ik niet kon laten lopen.”

Wat vind je zo mooi aan de modesector?

“Ik houd ervan om iets te creëren met een gedachte erachter. Dat je een consument ziet, je afvraagt in wat voor wereld die zich begeeft en daar dan een collectie voor maakt. Als dat dan werkt, dat vind ik heerlijk. Daar komt nog eens bij dat de kledingsector complex in elkaar steekt. Ik haal zin uit ons proces goed laten lopen. Dat alles klikt, zeg maar. We hebben vandaag de dag zelfs echte Fabienne Chapot-fans. Er staat regelmatig hier bij ons hoofdkantoor iemand met onze tassen te zwaaien die net bij onze winkel verderop vandaan komt. Dat is te gek.”

Iedereen weet dat de modebranche momenteel niet in het beste daglicht staat. Met name op het vlak van transparantie – het thema van dit interview – laten bedrijven grote steken vallen. Hoe kijk jij daarnaar?

“Laat ik vooropstellen: ik word niet goed van wat bedrijven als Temu en Shein op de markt dumpen. Dat dat gewoon kan. En ze komen er door een maas in de wet nog mee weg ook. Het is een hel voor wat Europese kledingmerken juist goed doen. Je ziet dat hier steeds meer bedrijven laten zien waar bijvoorbeeld hun katoen vandaan komt en in welke fabriek het is geproduceerd. Dat is goed, want we zijn van oudsher in deze sector allemaal bang voor concurrentie. Langzamerhand wordt het normaler om te delen wat je doet. Ook vanuit jezelf, trouwens. Je wilt zelf toch ook weten of dat wat je verkoopt eerlijk is geproduceerd?”

Hoe ver is Fabienne Chapot nu?

“Allereerst moet je weten dat wij geen Patagonia zijn. We zijn niet opgericht vanuit een duurzame missie. Zo’n drie á vier jaar geleden kwam bij de directie een wens om het beter te doen. Vrouwen kansen bieden zat altijd al in onze kernwaarden. Samen met Neighbourhood Feminist hebben we bijvoorbeeld kasten opgehangen voor gratis toegang tot menstruatieproducten. Maar we zijn die empowerment ook gaan uitbreiden naar ver in onze keten. We lopen wat dat betreft voor op de wet, wat een fijne positie is.

Ik zie dat veel andere bedrijven overweldigd zijn door duurzaamheid, zelfs lamgeslagen. Waar moet ik beginnen? Ze vinden het lastig om te prioriteren. Wij hebben dat natuurlijk ook, maar we zijn wel maar gewoon begonnen. Inmiddels hebben we mede dankzij CSRD- en due diligence-wetgeving een tool die precies laat zien wat er allemaal in onze kleding zit. Ook hebben we onszelf ten doel gesteld om het voor onze fabrikanten makkelijker te maken deze informatie te delen. Zij willen ook verbeteren, alleen soms weten ze gewoon niet hoe. Door samen op te trekken wordt het breder gedragen. En door het vast te leggen in je kernwaarden maak je meer impact.”

Welke obstakels kom je tegen bij verduurzaming en het transparant maken van de keten?

“Tuurlijk, vooruitlopen is niet makkelijk. Allereerst is het meekrijgen van toeleveranciers een grote uitdaging. Je moet blijven uitleggen waarom je vraagt om duurzaamheidsdata. Dat stukje van de uitdaging lukt nog wel. Maar dan: uit die data komen dan verbeterpunten, maar vervolgens is het aanpakken daarvan extreem lastig. Stel dat ergens in een fabriek ver weg wordt overgewerkt. Hoe weet je dan of dat echt zo is? En in hoeverre is het structureel? Want ja, er moet wel eens een product snel af, omdat de deadline nadert. En ja, dan wordt er overgewerkt. Daar heb je ook begrip voor. Dus je ziet dat de theorie soms met de praktijk botst. Een wet is zwart-wit, de realiteit is eerder grijs. Dat vind ik lastig”

Kan me voorstellen dat je ook last hebt van de vooroordelen die leven over dat duurzaamheid daadwerkelijk duur is.

“Absoluut. Er zit een uitdaging op de marge van ons product. Duurzaamheid levert niet direct geld op, dus dat is een interne strijd met bijvoorbeeld het productteam. Door te budgetteren op duurzaamheid kom je samen verder, al blijft het ook dan een schaakspel.”

Waar ben je het meest trots op?

“Op het productlabel van elk van onze kledingstukken zit een QR-code. Als je die scant zie je precies waar ‘ie gemaakt is, waar de knopen vandaan komen en welke stoffen erin zitten. Straks komt die code ook op het wasetiket waardoor je hem altijd kunt checken. Fabienne Chapot heeft ook een tweedehandsplatform online: FC Relove. Hier geven onze klanten items een nieuw leven en koppelen ze die aan een nieuwe eigenaar. Dit willen we zelf ook weer koppelen aan de code.”

Hoe ziet de toekomst eruit voor Fabienne Chapot, waar willen jullie nog naartoe?

“Ik geef meteen toe: we zijn aardig op weg, maar we zijn er nog lang niet. Begin 2024 zijn we B Corp geworden. Vanuit daar zijn we verder aan het bouwen. We willen vooral verder dan alleen het materiaal. Een duurzaam hoofdkantoor hebben, een goede werkgever zijn.

We zitten ook echt op de menselijke kant. Zo hebben we in India met kledingfabrikanten een mechanisme voor klachten ontwikkeld. Daaruit bleek dat er mensen zijn die moeten werken als ze zich niet goed voelen of bijvoorbeeld een ziek kind thuis hebben. Dankzij dit klachtenmechanisme durven ze dit uit te spreken. Dan pas kun je er ook iets aan gaan doen.”

Heb je voor dit soort activiteiten ook doelen gesteld?

“Zeker, maar we stellen die niet verder dan één jaar vooruit. Er verandert zoveel, zo snel, langer vooruit plannen heeft geen zin. Zo loopt onze strategie ook maar tot 2027. Veel belangrijker: om de doelen te halen hebben we inmiddels een interne impact task force. Hierin houdt een groep collega’s zich bezig met people, product en planet. Dat creëert draagvlak, maakt enthousiast en zorgt ervoor dat duurzaamheid met het hele bedrijf doorleefd wordt.”

Heb je er vertrouwen in dat de hele modebranche die transparantie gaat laten zien?

“Ik ben een positief ingesteld mens dus ik denk dat het goed gaat komen. Als ik zie wat er allemaal gebeurt, dan kan het zo maar sneller gaan dan we kunnen voorzien. Zes jaar geleden was echt nog trekken om bijvoorbeeld organisch katoen te krijgen. Nu is het andersom: tachtig procent van wat fabrikanten laten zien is goed materiaal. Daar komt nog eens bij dat vezelaars en recyclers aan de bel beginnen te trekken vanwege de prijsconcurrentie uit China. Zelfs tweedehands kleding is duurder dan wat daarvandaan komt. Het besef is er hier echt wel dat we het samen moeten oplossen.”

Waar ligt die oplossing volgens jou?

“Ik denk niet dat we alles in Nederland moeten gaan produceren, dat is niet haalbaar. Maar in Europa, daar geloof ik wel in. Als we het dan ook nog eens hier inzamelen kan er stap voor stap een circulaire textielketen ontstaan die gewoon normaal is. Er zijn zo veel mensen met motivatie en passie aan de slag - dat gaat echt goedkomen, zolang we het maar samen doen.”

Wat is de rol van de politiek volgens jou?

“Ik zie nu al dat de wetten die eraan komen al veel doen. De Green Deal, het digitale productpaspoort, de CSRD. Wat het lastig maakt is dat bedrijven niet altijd weten hoe ze aan al deze wetten moeten voldoen. Laat staan dat ze precies weten wat ze inhouden. Opnieuw is daar een botsing tussen theorie en praktijk. Let wel, ik ben niet tegen wetgeving. Ik vind alleen wel dat het concreet en behapbaar moet zijn. De kledingsector is de enige die in korte tijd zo enorm veel wetten te slikken krijgt. Begrip en ondersteuning zijn echt nodig.”

Hoe helpt het partnerschap met MVO Nederland?

“In mei 2024 mocht ik spreken in een webinar van MVO Nederland. Dat vond ik niet alleen leuk, maar ik zag ook dat we vooroplopen. Ik ben vervolgens door andere bedrijven gebeld over de tool die wij gebruiken. Zij wilden die ook. Ik vind dat geweldig om zo samen de hele sector te kunnen helpen. We zijn momenteel aan het kijken hoe we onze samenwerking met MVO Nederland verder kunnen uitbreiden. Tof!”

Welke tip zou je andere modebedrijven geven?

“Misschien hoor je hem vaker, maar: begin gewoon. Maak een prioriteitenlijst op basis van jouw waardes en ga met één ding aan de slag. Je verliest koers als je alles tegelijk gaat doen. O, en wees niet bang om partners te zoeken die hetzelfde willen.”