De 7 belemmeringen voor bedrijven die circulair willen ondernemen op grote schaal

1. Onvoldoende bereidheid, capaciteit en/of sturing binnen het bedrijf

Draagvlak. Iedere organisatie die bezig is met verduurzaming krijgt er vroeg of laat mee te maken. Logisch, want het is essentieel dat alle betrokkenen binnen het bedrijf de meerwaarde van circulair ondernemen inzien en bereid zijn om hun werkwijze aan te passen. Deze cultuurverandering vergt leiderschap, overtuigende communicatie – oftewel een goed verhaal – en motivatie vanuit het management, maar ook betrokkenheid, kennis en vaardigheden vanuit de werkvloer. Uit onderzoek van het Versnellingshuis Nederland Circulair! blijkt dat 42 procent van de ondervraagde bedrijven onvoldoende capaciteit te hebben om circulair ondernemen te implementeren. Steun vanuit de werkvloer, het management en de aandeelhouders is dus cruciaal.

2. Te weinig kennis en handelingsperspectief

Waar sommige bedrijven nog steeds niet goed weten wat circulair ondernemen nu inhoudt, zien andere bedrijven de voordelen er nog niet van in of zien ze niet hoe het toepasbaar is op hun eigen situatie. Zeker nu circulair ondernemen voorzichtig breder binnen een bedrijf vorm krijgt, hebben de mensen met nog weinig ervaring met circulair werken, behoefte aan meer kennis en inzichten. En hoewel er veel informatie beschikbaar is, is deze ook heel versnipperd. Het is dus niet alleen zaak om informatie en kennis te vergaren over circulair ondernemen, maar ook om het op één plek aan te bieden.

3. Gebrek aan betrouwbare data en transparantie in de keten

De transitie naar een duurzame en circulaire economie is steeds meer datagedreven. Denk alleen al aan de CSRD-richtlijn, die grote bedrijven verplicht te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Met de verschuiving naar datagedreven duurzaamheid en de toenemende vraag naar harde feiten, moeten bedrijven investeren in systemen en expertise om zulke data te verzamelen en te analyseren.Echter is er voor bedrijven die circulair willen ondernemen een groot gebrek aan betrouwbare data en transparantie in de keten. Veel bedrijven hebben geen goed zicht op de herkomst, de samenstelling, de kwaliteit en de impact van hun grondstoffen, producten en afvalstromen. Dit bemoeilijkt het meten, monitoren en verbeteren van hun circulaire prestaties, maar ook het samenwerken met andere partijen in de keten.

4. Repareren is zo eenvoudig nog niet…

Een van de sleutelonderdelen van circulair ondernemen is het verlengen van de levensduur van producten door ze te repareren in plaats van weg te gooien. Maar hoe maak je reparatie op grotere schaal onderdeel van je business model? Dat is een vraag waar veel ondernemers mee worstelen. Uit het Rode Draden 2024-onderzoek van Versnellingshuis Nederland Circulair! blijkt dat er met name een gebrek is aan data over materialen, hergebruik en reparatie, wat een belemmering vormt voor de aanpak.

5. Financiering, hoge kosten en onzekerheid

Financiering is en blijft een opgave voor veel bedrijven die circulair willen werken.  Bedrijven hebben moeite om financiering te vinden voor hun circulaire projecten, omdat ze niet passen binnen de traditionele criteria, risico's en modellen van de financiële sector. Ook hebben veel bedrijven te maken met hoge kosten voor het ontwikkelen, produceren en vermarkten van hun circulaire producten of diensten, terwijl de opbrengsten nog onzeker zijn. Dit maakt circulair ondernemen vaak minder aantrekkelijk en haalbaar voor ondernemers.

6. Onvoldoende marktvraag

Bedrijven wíllen wel circulair ondernemen, maar als de markt daar nog niet klaar voor is?  Veel bedrijven ervaren nog een beperkte vraag naar circulaire producten en diensten. Consumenten zijn vaak nog niet bekend met of overtuigd van de voordelen van circulair ondernemen, of ze zijn niet bereid om meer te betalen, minder te bezitten of anders te consumeren. Wat duidelijk is, is dat het voor de consument eenvoudig moet zijn: het wegbrengen van een oud meubel voor reparatie is bijvoorbeeld voor veel mensen te ingewikkeld of onhandig.

7. Wet- en regelgeving en het uitvoeringsproces daaromheen

Een zevende en laatste belemmering voor circulair ondernemen is de wet- en regelgeving en het uitvoeringsproces daaromheen. Aan de ene kant speelt het gebrek aan stimulerende wet- en regelgeving een rol, aan de andere kant ervaren ondernemers sommige bestaande wetgeving nog als sta-in-de-weg voor het vormgeven van circulair ondernemen.