Duurzaam inkopen door het Rijk, op drift of op dreef?

De Rijksoverheid is te vaag over haar duurzame aanbestedingen, meldt de Algemene Rekenkamer in zijn rapport over maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) door het Rijk. Vooral de hoeveelheid aanbestedingen waarin de overheid MVI toepast blijft onduidelijk. Maar aantallen zeggen weinig, kijk liever naar de impact, betoogt Shirley Justice van MVO Nederland.

Maatschappelijk verantwoord inkopen past bij de duurzame ambities van de overheid. Het houdt in dat de overheid bij haar inkopen en aanbestedingen niet alleen let op de prijs maar ook op de effecten op mens en milieu. "Inkoop is een krachtig wapen voor verduurzaming," zegt Shirley Justice, MVI-expert bij MVO Nederland. "Een sterk MVI-beleid door het Rijk en andere overheden geeft ruimte aan marktpartijen om slimme oplossingen te ontwikkelen. Innovatie en duurzaamheid krijgen daarmee een grotere impuls.

"Zonder bijsluiter kan het rapport van de Rekenkamer voeding geven aan een ouderwetse interpretatie van MVI: het toepassen van minimumeisen in zoveel mogelijk aanbestedingen en inkopen. Maar zulke afvinklijstjes zijn beperkend en remmen duurzaamheid eerder af dan dat ze stimulerend werken. De focus van het MVI-beleid moet daarom minder liggen op aantallen, en meer op impact: hoe groot is het effect van een aanbesteding op mens en milieu?

De resultaten van MVI

"Ook al mag de (Rijks)overheid van ons nog een tandje bijzetten, we zien wel degelijk mooie voorbeelden van MVI met impact. Zo gaf het Rijk begin dit jaar een enorme impuls aan verduurzaming van de Nederlandse energiemarkt door de aanbesteding van 1000 gigawattuur aan groene stroom. En onder de Green Deal Circulair Inkopen, een initiatief van onder andere MVO Nederland, zette de Rijksoverheid kantoormeubilair voor 100.000 werkplekken volledig circulair in de markt.

"De Dienst Justitiële Inrichtingen wil via inkoop de terugkeer van gedetineerden in de samenleving bevorderen. Wij dagen bedrijven die aan DJI leveren en bedrijven in ons netwerk uit met oplossingen te komen, en dit jaar organiseerden we een succesvolle marktconsultatie voor de Categoriemanager Schoonmaak Rijk, waarbij koplopers uit het netwerk van MVO Nederland tot een heel nieuwe duurzame methodiek van vloeronderhoud zijn gekomen.

"De impact van deze voorbeelden reikt verder dan het rapport van de Rekenkamer doet vermoeden. De overheid zet met enkele aanbestedingen grote veranderingen in gang. Daarom willen we het Rijk vooral aanmoedigen om door te blijven gaan. Intensiveer de samenwerking met het bedrijfsleven en focus op inkopen met impact."

(Beeld: Energiepark Waalwijk, door Riesjard Schropp)